پرستو (لهجه گیلکی رامسری چلچله)

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Cliff_Swallow-27527-2.jpg/1280px-Cliff_Swallow-27527-2.jpg

پَرَستوها و چلچله‌ها گروهی از پرندگان حشره‌خوار گنجشک‌سان عضو تیرهٔ پرستویان (نام علمی: Hirundinidae) هستند که تاکنون ۷۴ گونه از آن‌ها شناسایی شده‌اند و در بسیاری از مناطق یافت می‌شوند. این پرندگان کوچک را با قد و بدن کشیده (حدود ۲۰ سانتیمتر)، بال‌های باریک و نوک‌تیز، و منقار کوتاه و پاهای سست و کوچک، به آسانی می‌توان از دیگر پرندگان باز شناخت. برخی از گونه‌های پرستویان دم‌های شاخه‌دار دارند. پر و بال پرستوها می‌تواند یک‌دست یا دارای نشان‌هایی به رنگ آبی و سبز با جلای فلزی باشد.

https://mkd-news.com/wp-content/uploads/2015/03/gnezdo-lastovicki.jpg

پرجمعیت‌ترین گونهٔ پرستو، چلچلهٔ سینه‌خاکستری است که در آسیا، اروپا، و آمریکای شمالی زندگی می‌کند. این گونه پرستو گاه در یک فصل سه بار تخم می‌گذارد. هنگامی که تخم‌های نوبت اول به جوجه تبدیل شدند، پس از ترک لانه جای دوری نمی‌روند، بلکه در نزدیکی آشیانه می‌مانند و در غذا دادن به جوجه‌های نوبت دوم و سوم به پدر و مادرشان کمک می‌کنند.

 نام‌های دیگر

 پلپلاسی (در سیستان)،پرستوک، پیرسوک، پرستک، خطّاف، فرشتو، فرشتوک، فراشترو، فراشتروک، فراشتک، فراستوک، پلستک، پیلوایه، حاجی حاجی، پالوانه، پالوایه، بادخورک، فرستو، فرستوک، بالوایه، ابابیل (در تداول عامه)، بهار، زازال، چلچله، فرتوک، بلوایه، دُمسنجه، دُمسیجه، بلسک، داپرزه، دال بوز، دال پوز، دال بوزه، دال پُوزه،پلیسیر از نامهای دیگر معادل پرستو در زبان فارسی می‌باشند.

 در گویش کرمانی اسپریچو به معنای پرستو آورده شده‌است. در گویش دزفولی به آن شوپلیشک یا شوپلشک می‌گویند. و در گویش لری به آن سیپریسک می گویند . در زبان انگلیسی، پرستو با نام معمول Swallow و چلچله با نام Martin خوانده می‌شود. در ترکمنی به ان قره لواچ می‌گویند.

http://www.iranbirds.com/images/maps/Apus-apus.gif

در شهرستان رامسر

این پرنده فرارسیدن بهار را به مردم مژده می دهد. اوج تخمگذاری آن در اردیبهشت و خردادماه است و

ساختن آشیانه به کمک جفت پرستوی نر وماده صورت می‌گیرد. لانه را از گِل و ساقهٔ علف های خشک و پـَر ساخته می‌شود. به دلیل یکسانی رنگ پرهای پرستو (چلچله) نر و ماده بازشناختن آن‌ها از یکدیگر آسان نیست.در زمستان اغلب در نیمکره جنوبی بخصوص آفریقا دیده می‌شوند. البته گروهی از آنها در بخش‌های جنوبی کشور بویژه در سواحل دریای عمان و خلیج فارس باقی می‌مانند.پرستوها از اواخر اسفند برای زادآوری به ایران مهاجرت کرده و اوایل مهرماه پس از توانایی پرواز جوجه‌ها برای زمستان گذرانی ایران را ترک می‌کنند.

پرستوها و چچله‌ها از دیدگاه ریخت‌شناختی در میان گنجشک‌سانان منحصر به فرد هستند، ولی بهره‌گیری از دورگه‌سازی دی‌ان‌ای-دی‌ان‌ای نشان داده است که آن‌ها روابطی با سسک‌های بر قدیم، چشم‌سفیدها، و چرخ‌ریسک‌ها دارند. تیره پرستویان دارای دو زیرخانوادهٔ Pseudochelidonina شامل پرستوهای رودخانه‌ای و Hirundininae شامل دیگر پرستوها است.

*اغلب پرستوها کاملأ در زیر سقف لانه سازی می کنند ولی بادخورک ها که رکورددار سرعت پرواز بین پرندگان هستند و همیشه در حال پرواز می باشند اغلب یک یا دو وجب پایین تر از سقف لانه خود را می سازند.شباهت میان این پرندگان به دلیل فرگشت همگرا است که به دلیل روش زندگی یکسان آن‌ها پدید آمده‌است.

*توجه:

دلیل مهاجرت پرستوها، در فصل بهار، بدست آوردن ساده‌تر غذا و دستیابی به درجه حرارتی دلخواه برای جوجه آوری است. آشیانه سازی پرستوها از خصوصیات منحصر بفرد این گونه‌هاست و بازگشت مجدد هر یک از پرستوها به آشیانه‌ای که سال قبل از آن استفاده کرده‌اند، از عجایب نامکشوف خلقت است. ساختار منسجم و مصالحی که در آن استفاده می‌شود، آسیب پذیری این لانه‌ها را به حداقل رسانده و این خصوصیت در تضارب با جایگاه‌هایی که این پرندگان برای نصب لانه‌های خود در نظر می‌گیرند، درصد توفیق‌شان را در جوجه آوری و به ثمر رساندن جوجه‌ها افزایش داده و به ابقای نسل‌شان کمک می‌کند.

 گاهی لانه‌های پرستوها مشکلاتی را برای برخی مغازه داران ایجاد می‌کند و نزول فضولات پرنده عاملی برای مبارزه احتمالی با لانه سازی آنها توسط شهروندان می‌شود، در صورتی که به راحتی می‌توان با قرار دادن یک صفحه مقوایی مستحکم از نزول فضولات پرنده بر روی زمین جلوگیری کرد، تا هم پرستوها بتوانند به لانه سازی و جوجه آوری در شهرها ادامه دهند و هم این فرایند مزاحمتی برای شهروندان گرامی نداشته باشد.

 هر پرستوی ماده به طور متوسط 4 و بندرت 6 مورد تخم می‌گذارد و پس از 13 تا 17 روز جوجه ها سر از تخم بیرون می آورند و جوجه‌ها پس از توانایی پرواز لانه‌ها را ترک می‌کنند.